Balie en kassa
In een gebouw kunnen verschillende types balies of kassa’s beschikbaar zijn.
Onthaalbalie of infobalie voor vragen, retourneren …
Balie met kassa zoals in een kledingwinkel, sommige non-food winkels, kleinere voedingswinkels …
Kassa met rolband zoals in een supermarkt, sommige non-food winkels …
Zorg altijd voor voldoende doorgangsbreedte ter hoogte van een balie of kassa, een draairuimte voor de kassa en een bereikbaar betaalsysteem. Er is een duidelijke weergave van prijzen en kortingen.
Algemeen
Ontwerpaanbevelingen
Zorg voor minstens één bemande kassa om klanten vlot te helpen. Of voorzie een duidelijke mogelijkheid om een medewerker op te roepen met bijvoorbeeld een bel ….
Verlicht de kassa of balie goed. Vermijd weerspiegeling en tegenlicht.
Voorzie een scherm aan de kassa dat zichtbaar en duidelijk leesbaar is, met voldoende grote cijfers en voldoende contrast zodat de gekochte producten en het te betalen bedrag duidelijk zijn voor de klant. Voor slechthorenden of doven is dit een must.
Vermijd te veel achtergrondlawaai, zoals radio, airconditioning aan de balie of kassa … zodat de medewerker en de klant elkaar duidelijk verstaan. Zeker voor slechthorenden en ouderen is dit belangrijk.
Zorg voor een mobiel betaalapparaat of eentje met een lang snoer. Zo kunnen ook kleine mensen of bijvoorbeeld klanten in een rolstoel dat zelf vasthouden op een hoogte die voor hen comfortabel is.
Bied je klanten altijd de mogelijk om met contant geld te betalen. Soms maakt een beperking het onmogelijk of ongewenst om met een bankkaart te betalen.
Maatvoering
Het betaalsysteem is bereikbaar vanuit zittende positie. Als er toch voor een vast toestel gekozen wordt, staat dit op het verlaagde deel.
Horizontale zijwaartse reikwijdte 40 cm à 50 cm tot aan het betaalsysteem.
Hoogte tussen 80 cm en 120 cm, optimaal tussen 80cm en 90cm, zodat toetsen en gleuven bereikbaar zijn vanuit een zittende positie.
Ter hoogte van de betaalmogelijkheid is een vrije draairuimte met een diameter van 150 cm.
Baliemeubel (met kassa)
Ontwerpaanbevelingen
Voorzie de algemene balie op hetzelfde niveau als de toegangsdeur en in rechte lijn of in de onmiddellijke nabijheid van de toegang.
Zorg dat de baliemedewerker rechtstreeks zicht heeft op de toegang.
Bekijk de balie zowel aan publieke als personeelszijde. Een goed gebruik is alleen mogelijk als de ergonomie van beide op elkaar afgestemd is.
Voorzie bij opvolgnummers een visueel en auditief signaal.
Maatvoering
Voorzie een volledig verlaagde balie of een evenwaardig laag en hoog deel zodat ook klanten in een rolstoel, met een klein gestalte … geholpen kunnen worden.
Hoog deel: maximaal 110 cm hoog.
Verlaagd deel:
- Bovenzijde blad maximaal 80 cm hoog
- Optimaal onderrijdbaar: Vrije ruimte onder het blad van minimum 75 cm hoog, 60 cm diep en 90 cm breed).
- Ter hoogte van de balie is een vrije draairuimte met een diameter van 150 cm.
Kassameubel met rolband
Ontwerpaanbevelingen
Bij meerdere kassa’s naast elkaar:
- Zorg voor een visuele aanduiding zoals een nummering om de kassa’s aan te duiden.
- Zorg voor een aanduiding bij beperkt betalen, bijvoorbeeld enkel bancontact mogelijk of enkel cash of ...
Zorg dat minimaal 1 kassa toegankelijk is. Deze kassa is altijd geopend en duidelijk gesignaleerd.
Maatvoering
De toegankelijke kassa voldoet aan onderstaande kenmerken
Bij meerdere kassa’s naast elkaar (zoals bij een supermarkt) is een vrije doorgangsbreedte van minstens 120 cm tussen de verschillende kassarijen noodzakelijk.
Een vrije draairuimte van 150 cm voor en achter de kassadoorgang.
Voorzie het kassameubel niet te diep zodat je ook vanuit zittende positie producten op de band kan plaatsen en verplaatsen.
Het laatste deel van de kassa, waar de gescande producten terechtkomen om in je kar of boodschappentas te leggen, is verlaagd en optimaal onderrijdbaar:
- Bovenzijde blad maximaal 80 cm hoog
- Vrije ruimte onder het blad van minimum 75 cm hoog, 60 cm diep en 90 cm breed.
Zelfscankassa
Ontwerpaanbevelingen
Zorg voor voldoende informatie over het zelfscansysteem met een uitleg in stappen.
Zelfscansysteem tijdens het winkelen
Geef een omschrijving vooraleer de klant de aankopen start.
Zelfscansysteem voor de betaling
Geef uitleg bij de zelfscan-kassa zelf.
Maak de handelingen eenvoudig en intuïtief.
Zorg voor een aanspreekpunt als er hulp nodig is.
Zorg dat het scherm van de kassa zichtbaar en duidelijk leesbaar is met voldoende grote cijfers en voldoende contrast voor de klant.
Vermijd reflecties op het scherm
Digitale schermen moeten voldoende contrast bieden en de inhoud moet goed leesbaar en begrijpbaar zijn.
Voorzie een alternatief bij een touchscreen kassa voor blinden en slechtzienden.
Voorzie voldoende verlichting.
Maak minstens 1 zelfscankassa toegankelijk.
Maatvoering
De toegankelijke zelfscankassa voldoet aan onderstaande kenmerken:
- Vrije draairuimte van 150 cm voor de automaat
- Niet in een hoek opgesteld: aan beide zijden is er minimum 50 cm vrije ruimte
- Horizontale zijwaartse reikwijdte en reikdiepte maximaal 40 cm tot aan de betaalmogelijkheid en de scanmogelijkheid.
- Bedieningshoogte: Hoogte tussen 80 cm en 120 cm, optimaal tussen 80 cm en 90 cm
- Voorzie een vrije doorgangsbreedte van minstens 120 cm van de route of wachtzone om naar de verschillende zelfscankassa’s te gaan.
Digitale bestelkiosk
Regelgeving
Er is over dit thema geen regelgeving op vlak van toegankelijkheid.
Vlaamse stedenbouwkundige verordening toegankelijkheid (art. 28)
Een vrije en vlakke draairuimte met een diameter van 150 cm voor de balie
Verlaagd gedeelte: hoogte max. 80 cm
Onderrijdbaar onder het apparaat:
- Min. 60 cm diep
- Min. 70 cm hoog
- min. 90 cm breed
Lees meer over de regelgeving toegankelijkheid in Vlaanderen en balie en kassa.
Brusselse stedenbouwkundige verordening toegankelijkheid: titel IV toegankelijkheid van gebouwen voor personen met een beperkte mobiliteit (art. 16)
Ten minste één apparaat uit de groep van apparaten is geschikt voor personen met een handicap.
Er is een draairuimte met een diameter van 150 cm voor de apparatuur
Locatie
Gelijkvloers
Bedieningsknoppen
Tussen 80 en 90 cm van de vloer.
Als de apparatuur op een sokkel is gemonteerd, mag deze niet buiten de muur uitsteken
Als er een numeriek toetsenbord is:
- Getallen van 1 tot 9 in een vierkant, uitgelijnd van links naar rechts
- Het centrale nummer 5 heeft een verhoogde markering
Lees meer over de regelgeving toegankelijkheid in Brussel en balie en kassa.
Code du Développement Territorial - Guide régional d'urbanisme (Art. 414-415)
Ten minste één apparaat is geschikt voor personen met een handicap:
Indien geplaatst op een sokkel, bereikbaar door oprijplaten die aan de voorschriften voldoen
Hoogte bediening
Tussen 80 en 95 cm
Het hoogste te hanteren apparaat mag zich niet meer dan 50 cm boven het legbord bevinden (d.w.z. 130 cm)
Onderrijdbaar; onder het apparaat:
- Minimaal 60 cm diep
- Hoogte van 75 cm
Hoogte balie
80 cm
Reikdiepte toestel
Mmin. 15 cm, max. 20 cm
Geen vaste zitplaats voor de machine
Als er een numeriek toetsenbord is:
- Getallen van 1 tot 9 in een vierkant, uitgelijnd van links naar rechts
- Het centrale nummer 5 heeft een verhoogde markering
- Het cijfer 0 bevindt zich onder de 8
Informatie met spraaksynthese
Lees meer over de regelgeving toegankelijkheid in Wallonië en balie en kassa.
Geïnspireerd? Hier zijn vier gerelateerde tips
Verbruiksruimte binnen, buiten en terras
Een ruimte voor verbruik van maaltijden en dranken is voor iedere bezoeker gemakkelijk bereikbaarheid en bruikbaar. De vormgeving van bedieningstogen en andere bedieningselementen laten een zelfstandig gebruik toe. De inrichting en afwerking vormen geen obstakels voor het circuleren. Iedere bezoeker kan een zitplaats naar keuze innemen.
Winkelruimte
Bij de inrichting van de winkelruimte is het belangrijk om rekening te houden met een aantal circulatieprincipes. Doorgangen tussen rekken zijn voldoende breed, er is voldoende ruimte ter hoogte van een bedieningstoog, diepvries … of paskamers zijn ruim genoeg. Op verschillende plaatsen in de winkelruimte worden ook draaicirkels voorzien zodat klanten met een rolstoel kunnen omkeren en niet verplicht achteruit moeten om iets te nemen wat ze vergeten zijn.
De winkelruimte is overzichtelijk opgebouwd. Zo kan de klant gemakkelijk vinden wat hij zoekt.
Deuren
Deuren en doorgangen binnen zijn voor iedere klant gemakkelijk vindbaar (visueel en tactiel), bereikbaar en bruikbaar.
Inkomdeuren
Zorg dat de inkomdeur goed zichtbaar en bereikbaar is. Dat vergemakkelijkt de oriëntatie voor je klanten.